Εκδότης

Περιγραφή επαγγέλματος

Οι εκδόσεις αποτελούν μια εμπορική δραστηριότητα και όχι ένα επάγγελμα αυτό καθ’ αυτό. Προϋποθέτουν επιχειρηματικό δαιμόνιο και ενδιαφέρον για το μάρκετινγκ, καθώς και δημιουργικότητα και λογοτεχνική διαίσθηση. Το αντικείμενο της εργασίας ενός εκδότη είναι η προσαρμογή μιας συγγραφικής ιδέας σε ένα ολοκληρωμένο βιβλίο. Επιλέγει δηλαδή και αναθέτει χειρόγραφα, αποφασίζει για την εμφάνιση των βιβλίων, τα τυπώνει και αναλαμβάνει την προώθηση και την πώληση των αντιτύπων. Στις αρμοδιότητες του εκδότη, επομένως, περιλαμβάνονται όλες οι ενέργειες και οι διαδικασίες που απαιτούνται για να φτάσει ένα βιβλίο μέχρι τα βιβλιοπωλεία και εν τέλει στα χέρια των αναγνωστών.

Ορισμένοι εκδότες ειδικεύονται σε ένα είδος βιβλίου, όπως εκπαιδευτικό, επιστημονικό, καλλιτεχνικό βιβλίο ή σε εκδόσεις ευρείας κυκλοφορίας. Το Desk-Top Publishing (DTP), στο οποίο ο εκδότης, ο σχεδιαστής και το προσωπικό παραγωγής μορφοποιούν κείμενο και εικόνα σε πρόγραμμα υπολογιστή σε διαφορετικά στάδια, είναι ευρέως διαδεδομένο. Σε μερικές περιπτώσεις ένα άτομο μπορεί να αναλάβει όλες τις εργασίες από την αρχή ως το τέλος.

Οι εκδοτικοί οίκοι διαφέρουν κατά πολύ στο μέγεθος μεταξύ τους. Υπάρχουν πολύ μεγάλοι, διεθνείς εκδοτικοί οίκοι με υπερατλαντικές θυγατρικές που παράγουν εκατοντάδες τίτλους το χρόνο, μέχρι τοπικοί μικροί οίκοι που λειτουργούν με ελάχιστα κεφάλαια, με μικρό αριθμό υπαλλήλων και μια μικρή ετήσια παραγωγή. Τα τρία κύρια εκδοτικά τμήματα ή λειτουργίες είναι:

Εκδοτικό

Κύρια καθήκοντα είναι η αναζήτηση εκδοτικών ευκαιριών και η προσέλκυση συγγραφέων. Οι εκδότες είναι υπεύθυνοι επίσης στο να λαμβάνουν τις γνώμες ειδικευμένων αναγνωστών, να προετοιμάζουν τα χειρόγραφα προς εκτύπωση, να δημιουργούν τις διασυνδέσεις με συγγραφείς, πιθανώς να προτείνουν αλλαγές, να ασχολούνται με την υπογραφή συμβολαίων, με πνευματικά δικαιώματα, με δικαιώματα θυγατρικών (μπορεί να υπάρχουν ξεχωριστά τμήματα για αυτές τις αρμοδιότητες- ειδικά στους μεγάλους εκδοτικούς οίκους). Καθήκον των εκδοτών είναι και η παρακολούθηση των σχετικών εργασιών και η επιβεβαίωση για την τήρηση του χρονοδιαγράμματος που έχει τεθεί. Τα εκδοτικά τμήματα ασχολούνται ακόμη με τις ανατυπώσεις παλαιών βιβλίων. Ξεχωριστοί εκδότες μπορεί να είναι υπεύθυνοι για βιβλία σε ένα ειδικό αντικείμενο ή μια γκάμα αντικειμένων. Μπορούν να εισαγάγουν ένα βιβλίο για ένα ειδικό θέμα, να επιλέξουν το συγγραφέα και να προχωρήσουν στη διαδικασία έκδοσης. Ο αριθμός των βιβλίων που χειρίζεται ένας εκδότης σε μια χρονική περίοδο ποικίλλει ανάλογα με τον τύπο και το είδος του βιβλίου, το ίδιο και ο αριθμός των επαφών που έχει ο εκδότης με το συγγραφέα.

Οι βοηθοί εκδότες ή επιμελητές εκδόσεων ασχολούνται με την προετοιμασία τού προς εκτύπωση κειμένου, ελέγχοντας στοιχεία και παραπομπές, την ορθογραφία, τον τονισμό και πιθανώς ξαναγράφουν μέρος του κειμένου και διορθώνουν τα δοκίμια. Οι ευθύνες και τα καθήκοντα και εδώ ποικίλλουν αρκετά. Τελευταίως αυτή η εργασία γίνεται από ελεύθερους επαγγελματίες εκτός εκδοτικού οίκου, υπό την επίβλεψη του εκδότη.

Σχεδιασμός παραγωγής

Σε μεγαλύτερους εκδοτικούς οίκους μπορεί να υπάρχει ξεχωριστό δημιουργικό τμήμα. Σε άλλους οι σχεδιαστές εργάζονται στο τμήμα παραγωγής. Το τμήμα παραγωγής λαμβάνει το προς εκτύπωση κείμενο και αποφασίζει, αφού συμβουλευτεί το σχεδιαστή και τον εκδότη, για την εμφάνιση του βιβλίου, το σχήμα, τη γραμματοσειρά, το χαρτί, την εικονογράφηση κ.λπ. Το τμήμα παραγωγής έρχεται σε επαφή με τυπογράφους, εμπόρους χαρτιού, βιβλιοδέτες, φωτοστοιχειοθέτες, φωτολιθογράφους, εκτυπωτές, γραφίστες κ.ά. Το προσωπικό πρέπει να γνωρίζει όλες τις πτυχές του κόστους και της προώθησης, καθώς και τους διαφορετικούς τύπους εικονογράφησης και εκτύπωσης. Πάνω από όλα, όμως, πρέπει να γνωρίζει τις νέες τεχνολογίες εκτύπωσης και παραγωγής, οι οποίες αλλάζουν δραστικά τις καθιερωμένες μεθόδους παραγωγής. Οι εκδότες τεχνικών βιβλίων και εγχειριδίων απασχολούν τους δικούς τους εικονογράφους, όμως το κύριο δημιουργικό έργο, συμπεριλαμβανομένων των εικονογραφήσεων και των εξωφύλλων, παρέχεται από ελεύθερους επαγγελματίες εκτός οίκων.

Ηλεκτρονικές εκδόσεις

Οι ηλεκτρονικές εκδόσεις είναι ένας ραγδαία αναπτυσσόμενος τομέας που έχει να κάνει περισσότερο με την τεχνολογία πληροφορικής παρά με τις «λογοτεχνικές» εκδόσεις, τουλάχιστον προς το παρόν. Αρχικά χρησιμοποιείτο για να παρέχει βάσεις δεδομένων ή πληροφορίες online και μερικές φορές ονομάζεται και «εκδόσεις βάσεων δεδομένων». Τώρα αναπτύσσεται ο τομέας των πολυμέσων με τη μορφή CD-ROM ή online βιβλίων όπου εμπλέκονται ήδη οι μεγάλοι εκδότες. Ειδικοί στους Η/Υ, επιστήμονες πληροφορικής και βιβλιοθηκονόμοι, όπως και ειδικοί στον ανάλογο τομέα, μπορεί να εργαστούν στις ηλεκτρονικές εκδόσεις. Προς το παρόν οι διαθέσιμες θέσεις είναι λίγες, ωστόσο, λόγω των αλματωδών βημάτων ανάπτυξης του κλάδου, οι προοπτικές μόνο θετικές μπορούν να χαρακτηριστούν.

Εκδόσεις περιοδικών

Διαφέρουν αρκετά από τις εκδόσεις βιβλίων. Οι συντάκτες ύλης πρέπει να είναι ικανοί να γράψουν το αρχικό κείμενο του τεύχους, οι βοηθοί σύνταξης να διαμορφώνουν τα κείμενα άλλων, ενώ όλοι πρέπει να γνωρίζουν σχετικά με τη σελιδοποίηση και την παραγωγή, όπως και την εμπορική πλευρά των περιοδικών (συμπεριλαμβανομένης και της διαφήμισης). Ορισμένοι εκδότες σε αυτόν το χώρο έχουν ξεκινήσει ως δημοσιογράφοι. Τα περισσότερα περιοδικά έχουν έναν εκδότη υπεύθυνο για το επιχειρηματικό μέρος. Υπάρχουν περιορισμένες ευκαιρίες στον τομέα σύνταξης των εκδόσεων, ο οποίος προσελκύει τους περισσότερους υποψηφίους, ενώ περισσότερες ευκαιρίες υπάρχουν στις τεχνικές, επιστημονικές, εκπαιδευτικές εκδόσεις. Η πρώτη εργασία που κάνει κάποιος σε αυτό το αντικείμενο είναι συνήθως βοηθού συντάκτη. Οι ευκαιρίες για σταδιοδρομία είναι κάπως καλύτερες στα άλλα τμήματα, όπως στις πωλήσεις, το μάρκετινγκ και την παραγωγή.

Προσωπικά χαρακτηριστικά

• Άριστες γνώσεις ορθογραφίας και γραμματικής
• Υψηλός βαθμός συγκέντρωσης
• Προσοχή στη λεπτομέρεια
• Καλή γνώση υπολογιστών
• Μεθοδικότητα
• Ικανότητα σωστής διαχείρισης εργασιών
• Συνέπεια
• Ευγένεια
• Eυελιξία

Σχετικά επαγγέλματα

Συγγραφέας, Διοικητικό Στέλεχος (π.χ. υπεύθυνος μάρκετινγκ, υπεύθυνος πωλήσεων), Διαφημιστής, Υπεύθυνος Δημοσίων Σχέσεων και Επικοινωνιακής Πολιτικής, Διευθυντής Πωλήσεων, Σεναριογράφος, Λεξικογράφος, Βιβλιοθηκονόμος